ΦΡΑΠΕ: ΙΣΤΟΡΙΑ
ΕΝΟΣ ΘΕΣΜΟΥ
του Αρχιφύλακος Νικολάου
Το προσφιλές ρόφημα, σε αντίθεση με τα τουρκογενή καφές <
kahve και ντελβές < delve, ήρθε από την Εσπερία, για να μας θυμίσει ίσως
ότι το ένα μας πόδι πατάει εκεί (για να δώσω και μια απάντηση στα όσα υποστηρίζει
ο κατά τ'άλλα συμπαθής Αδελφός Πανεκφάντωρ).
Ο σαλονικιός φραπετζής (κατά το μπουφετζής) που πρωτοχτύπησε την φραπεδιά
ή φραπεδούμπα - κατά μερικούς επρόκειτο για φραπόγαλο - είχε υπόψη του παραπλήσια
δυτικοευρωπαϊκά κρύα ροφήματα με το αυτό όνομα.
Το φραπέ, ή στην ελληνοποιημένη του πλην αδόκιμη έκδοση ο φραπές, είναι απόδοση
της γαλλικής μετοχής παρακειμένου frappe, του ρήματος frapper (χτυπώ).
Αρα φραπέ(ς) είναι ο χτυπη-μένος, ο αναταραγ-μένος, ο κουνη-μένος με μένος.
Η προέλευση του ρήματος frapper είναι σκοτεινή.
Το λεξικό Larousse την αποδίδει σε ονοματοποιία: από το "φραπ-φραπ" που κάνει
το σέικερ όταν ανακινούμενο μετατρέπει το μίγμα νερού και κόκκων στιγμιαίου
καφέ σε αφρώδες υγρό. (Αραγε πόσο αυθεντικό είναι λοιπόν το φραπέ που φτιάχνεται
στη μηχανή;)
Υπάρχει όμως και η ομόηχη λέξη frappe (φραπ) < frapouille < fripouille
= ο κακοποιός, ο άνθρωπος του υποκόσμου, το κάθαρμα.
Εκπληκτική αναλογία υπάρχει και στην αγγλική γλώσσα με τη λέξη rap.
Ραπ = το χτύπημα (από ονοματοποιία και αυτό: "ραπ-ραπ").
Ραπ = το τραγούδι με υπόκρουση τα χτυπήματα - το τραγούδι των γκέτο, του υπο-κόσμου,
των κακο-ποιών (gangster rap), των κατά > καθ + αρμάτων < όπλων.
Ραπ = το στιχο-πλοκικό παραλήρημα. Πόσο πολύ μοιάζει με το παραλήρημα του
νεοέλληνα στοιχο-πλόκου, που κάθεται στους στοίχους τραπεζοκαθισμάτων των
καφετεριών και πλέκει θεωρίες, συνωμοσίες, προγνώσεις και πλείστα άλλα, πίνοντας
φ-ραπ-έ.
Τώρα πλέον η εικόνα είναι ξεκάθαρη.
Ινδοευρωπαϊκή ρίζα F-ραπ-
Με αφομοίωση: `ραπ- > `ρασ- > ραστώνη
F-rap- > W-rap > wrap (τυλίγω, συσκευάζω δώρο) - το πολυτιμότερο "δώρο" για
τις ζεστές μέρες του θέρους
Rap > rape (βιάζω) - η φαλλοκρατική προέκταση (βλ. και καλαμάκι)
F-rap > frappe > frapper συγγενές με το fr-oid (κρύο)
Στα νεοελληνικά "χραπ-χραπ" - μήπως θα έπρεπε να το λέμε "χραπέ";
